Amasomo matagatifu tuzirikana:
ü Isomo rya mbere: Iz 2,1-5
ü Zaburi 122 (121)
ü Isomo rya Kabiri: Rom13,11-14
ü Ivanjiri: Mt24,37-44
Muri iki gihe cy’Adiventi dutangiye, Umwaka wa
Liturujiya A; isomo rya mbere kenshi rizajya riva mu gitabo cy’Umuhanuzi
Izayi.Uyu muhanuzi araduhamagarira kuzamuka tukerekeza ku musozi wa Nyagasani
ari wo Yeruzalemu.Mu yandi magambo, araduhamagarira kunyura mu nzira za
Nyagasani.Ibyo bikadufasha kugira amahoro aturuka ku Mana.
Mu isomo rya kabiri, Pawulo intumwa,na we hari icyo
aduhamagarira gukora: ‘’Kwambara intwaro z’urumuri; kwambara Nyagasani
Yezu Kristu ubwe, aho kwishinga umubiri ngo dukore ibyo wifuza ‘’.
Twinjiye rero bavandimwe mu gihe cy’Adiventi;ni igihe
kidukangurira kuba maso,kuko hari ikintu kidasanzwe kigiye kuba mu buzima bwacu.Niyo
mpamvu Pawulo intumwa atubwira ko ijoro rikuze,umunsi ugiye gucya!Icyo kintu
kidasanzwe kigiye kuba,nuko umukiza agiye kuza,akamurikira imitima yacu ikava
mu mwijima,akaduha urumuri rutuma tubona inzira ze tukazikurikira,tukabona uko
tugera kuri wa musozi w’Imana Umuhanuzi Izayi yaturangiye.Ibyumweru bitatu
by’Adiventi,bizatwinjiza mu gutegereza,ukuza kwa kabiri kwa Kristu.Uko
kwitegura rero ukuza kwe,bikaba bireba abantu bose,harimo n’abatamuzi.Twe
abemera,dufite ubwo butumwa bwo kuba abahamya b’uko kuza kwe ,cyane cyane muri
ibi byumweru bidutegurira guhimbaza Noheli,aho umukiza yaje bwa mbere muri twe
yigize umuntu.Ntitugategure umunsi mukuru mu by’inyuma gusa biwugaragaza,ngo
twibagirwe icy’ingenzi :Kuba maso dutegurira imitima yacu kwakira
Nyagasani.
Amasomo uko ari atatu y’iki cyumweru,araduhamagarira
guhindura imyumvire dufite kuri iki gihe turimo; twe abemera tukamenya ko Imana
yimenyekanishije nk’Imana y’Abrahamu,ya Izaki na Yakobo,ikihishurira Musa,ari
Imana y’amahanga yose,y’abantu bose,isomo rya mbere ryabitweretse.
Ni muri uko kwemera,Umuhanuzi Izayi atangaza ashize
amanga,ko umunsi umwe,amahanga yose azagana umusozi w’Ingoro ya
Yeruzalemu,uzaba washyizwe hejuru ugasumba indi misozi yose.Icyo kikazaba rero
ikimenyetso cy’umukiro ugenewe abantu bose; amahoro agasimbura intambara
z’urudaca abantu bahoramo.Umuhanuzi akoresheje amashusho-ngiro abiri:Imbaga
nyamwinshi izagana Yeruzalemu n’intwaro z’intambara zizacurwamo ibikoresho
byifashishwa mu mirimo isanzwe yo kwiteza imbere,nk’amasuka yo guhingisha:
1.Imbaga nyamwishi igana Yeruzalemu: Umuhanuzi we,ni
nk’aho yari yageze muri Yeruzalemu;ari kwitegereza ukuntu abantu baza
bayigana.Mbese nimurebe nk’umusaseridoti,utuye mu mpinga y’umusozi,ku cyumweru
mu gitondo akazinduka azirikana,agendagenda imbere ya Kiliziya,akabona uburyo
abakristu baterera umusozi baje mu Misa.Kuri Izayi ni imvugo ishushanya
birumvikana,ariko itugenurira ibizaza,ibizaba, kandi nta gushidikanya yari
ayobowe n’Umwuka w’Uhoraho;yari abwirijwe na Roho Mutagatifu.
2.Ishusho ya kabiri twayumva duhereye ku ya mbere:Niba
amahanga yose azaba yiyemeje gutega amatwi ijambo ry’Imana no gutungwa
naryo,azinjira mu mugambi w’Imana,ari wo mugambi w’amahoro.Aho rero Uhoraho, ni
we uzakiranura amahanga mu butabera bwe,maze n’abarwanishaga intwaro
bazirambike.
Imiryango yose izagenda igana uwo musozi,guhimbaza ayo
mahoro n’umunezero; ariko kandi no kubironka,kuko ari Uhoraho ubwe uha
umuryango we, imbaraga n’ububasha. Kugera kuri uwo musozi, kugera mu byishimo
bya Noheli,tubyitegure buri munsi tugendera mu rumuri rw’Uhoraho. Ibyo
umuhanuzi Izayi yatubwiye mu isomo rya mbere, byanditswe mu gihe bahimbazaga
umunsi mukuru w’amahema; mu gihebureyi witwa ‘‘Soukkot’’; aho bibukaga utuzu, cyangwa
utururi, tw’amahema, umuryango wa Israheli watuyemo mu butayu bwa Sinayi (Reba
Ivug 16,14-15). Uyu munsi mukuru w’Abayahudi rero ni uwa kera cyane, ukibutsa
uko Abayisraheli babayeho nyuma yo gusohoka mu Misiri. Babaye muri utwo tuzu
twubakishije amahema,mu gihe cy’imyaka mirongo ine nk’abahisi mu Butayu. Muri
icyo gihe; abantu bajyaga i Yeruzalemu ari benshi, nk’aho Yeruzalemu yabaye
isangano ry’isi. Umuhanuzi rero akabona muri ryo huriro rigari,igenurwa ry’irindi
huriro ryisumbuyeho,aho noneho urwo rugendo rutagatifu ruzahuza imiryango yose
y’isi, kandi bakabwirana bati:’’Nimuze tuzamuke,tujye ku musozi w’Uhoraho,ku
Ngoro yImana ya Yakobo.” Aho rero ni aho guhurira n’Uhoraho,umuntu yitaruye
imihihibikano y’isi; kandi iyo niyo nzira igana mu buzima.Tugomba
guterera,tukarenga imihihibikano y’isi, ibibazo duhura na byo, ibidutera ubwoba
byose, tukagera aho tubona kandi twumva ko turi kumwe n’Imana. Imisozi
y’umwijima n’agahinda ipfukirana imitima yacu, iyo niyo misozi tugomba
kurenga.Uhanganye n’ibibazo agomba gusohokamo,arumva ukuntu guterera umusozi
bivuna. Gusa birashoboka. Kujya ku musozi wa Nyagasani rero, ni uko kuzamura
imitima yacu, igahura n’Imana.
Ubutumwa Mutagatifu Pahulo intumwa yahaye abanyaroma,anabuha
buri wese muri twe. Kubaho mu buryo buhwanye n’umuhamagaro wacu nk’abakristu. Nta
kuba abakristu, hanyuma ngo ibyo dukora bitume abantu bakwibaza niba turi bo
koko! Muzumva abigisha benshi bazagaruka ku iyi ngingo, yo kudushishikariza
kuba abantu bazima, bifitemo ubumuntu, kugira ngo tubone no kuba abakristu
beza. Mu gihe cya Pawulo,abantu bibwiraga ko Yezu agiye kugaruka adatinze mu
ikuzo rye. Imyaka irahita, indi irataha, ariko ntibamubona aje mu ikuzo
ry’uwazutse. Twiyibutse ko Nyagasani yaje, aza buri munsi, kandi azaza. Niyo
mpamvu Pawulo intumwa aduhamagarira kuba maso, twitegura guhura na Nyagasani; kuko
umukiro, ukorokorwa kuturi hafi ubu ngubu, kurusha ubwo twakiriye ukwemera. Umugambi
w’Imana wo kudukiza, urahari, nta kiwusubiza inyuma, urajya imbere, kabone
n’ubwo wagenda buhoro buhoro mu maso y’abantu. Icyakora ni ngombwa ko
tuwinjiramo, niyo mpamvu dusabwa kuba maso. Nibyo Mutagatifu Agustini avuga
atwibutsa ko ‘‘Imana yaturemye tudahari, ariko itazadukiza tudahari”. Imana
rero ntitinze kuzuza umugambi wayo, ahubwo nk’uko Petero intumwa abivuga, iratwihanganira,
kugira ngo hatagira uzimira (Reba 2Pet3,9). Urwo rugamba tugomba kururwana,tuzi
neza ko atari urwacu,ahubwo urwa Kristu.Kumwizera no kumukurikira niko gutsinda
(Reba Lk21,14-15).
Mu kumva Ivanjili ivuga ibyerekeye ubwato bwa
Nowa,ntitwabura gutekereza ku byo abacuruzi bari gutegura binyuranye; nk’igiti
cya Noheli n’ibindi bijyanye nacyo bazagurisha cyangwa ahenshi batangiye
kugurisha; abifuza gutegura Noheli ikagaragara cyane iwabo. Hari benshi, batuye
kure y’imiryango yabo, ariko bari kwitegura kuzajya gusangira n’ababo ibyishimo
bya Noheli bari kumwe. Ibyo ni byiza ko bitegurwa; ariko tumenye ko Ivanjili
itubwira undi mwuzure,utari uwo mu gihe cya Nowa ubwo amazi yuzuye agahitana
benshi batari bagize icyo bamenya. Uwo mwuzure wundi, uri muri iyo mitima
ihihibikanira byinshi ariko ikibagirwa icy’ingenzi. Gutegura ibya Noheli ariko
ntitwitegure umukiza ugiye kuza,ntaho byaba bitaniye no guhimbaza isabukuru, ugategura
ibirakenrwa byose, ariko ntiwite ku wagize isabukuru. Nowa we yagiye abona uko
amazi yazamukaga, akagenda agira icyo akora, akurikije uko Uhoraho yari
yabimubwiye. Abataragize icyo bitaho,ntibumve ijwi ry’Uhoraho; bo umwuzure
warabahitanye. Iki gihe rero cy’Adiventi, ni icyo kudufasha kwitegura twubaka
kandi dukuza icyiza muri twe, kikatubera nka bwa bwato bwa Nowa; kuko nyine
ibyiza dukora ari byo bizaduha kubona aho twikinga kuri wa munsi wa Nyagasani
uzaza gitunguro nk’uko Ivanjili yabitubwiye. Mu kutubwira iby’inkuru y’abo mu
gihe cya Nowa kuri iki cyumweru cya mbere cy’Adiventi, Yezu aratwigisha ko
tugomba gusohoka mu byabaye akamenyero mu buzima bwacu, kugira ngo tumenye ko
hari n’ibindi tugomba kwitaho. Mu by’ukuri, hari abantu bashobora kuba banakora
ibyiza byinshi, ariko kutamenya uwo bikomokaho n’uwo biganaho, bikaba ari
imbogamizi ikomeye ku mukiro wabo. Adiventi rero ni igihe cyo kuba
maso,ntidutume abajura batwiba ubuzima, ni ukuvuga abatwicira ubuzima cyangwa
ibibwangiza; ntidutume bitwinjirana. Ni igihe cyo kurwanya Sekibi n’ibishuko
bye, ntitwemere gutsindwa na byo, kuko byatubera imbogamizi,ntitumenye igihe
Nyagasani yatugendereyeho. Imirimo dukora ntigomba kuturangaza ngo itwibagize
inshingano dufite mu by’iyobokamana. Umubano wacu n’Imana ugomba kunozwa umunsi
ku munsi,ntidutegereze igihe azazira,dore ko yanatubwiye ko azaza atunguranye, icyo
gihe sicyo cyaba icyo kwitegura! Kuri twe abakristu, kwitegura Noheli neza, ni
ugutegurira imitima yacu kwakira umukiza, mu rukundo ndetse n’ibyishimo.
None se ibyo byose,ntibyaduha kureba tutihenze ibibera
iwacu,mu migi yacu,ku misozi yacu aho dutuye? Hari abantu benshi babaho basa
nk’aho nta cyo bikanga, bakibera mu minsi mikuru, bakarya bakanywa, nyamara
bakirengagiza Imana, bakirengagiza ko umunsi umwe nk’uko abo mu gihe cya Nowa
batunguwe n’umwuzure, natwe hari ubwo dutungurwa n’impanuka, ibyorezo, ibyihebe,
bigahitana benshi. Ubwo se Yezu ntafite impamvu yo kutubwira ati: ‘‘Namwe rero
nimbube maso kuko umwana w’Umuntu azaza igihe mudakeka?’’. Nta gusinzira rero
ni ukuba maso. Reka dufate urugero rw’umushoferi utwaye imodoka. Ese yakwiha
gusinzira kandi atwaye? N’iyo abikoze amasegonda make, bishobora guhinduka, bikaba
byamuviramo impanuka yashyira urupfu, atari kuri we wenyine, ahubwo n’abandi
atwaye muri iyo modoka. Natwe ntitugasinzirire mu buzima bwacu, ngo twibagirwe
gukora icyo dutegetswe gukora. Ntitugatume amahirwe dufite uyu munsi aducika. Dufite
ubwato bushya, twagereranya n’ubwa Nowa; twakwinjiramo tugakira ndetse ku buryo
bwisumbuye: Kiliziya,umuryango duhuriramo. Kuwinjiramo none biracyashoboka. Imiryango
yose y’isi iratumiwe, ngo igane urumuri rwa Nyagasani. Turabyitoza mu
makoraniro yacu, mu mahuriro anyuranye yo gusingirizamo Imana no kunoza
ubuvandimwe; kandi dusenga. Aho niho hazadufasha kuba maso; niho twambarira
intwaro z’urumuri.
Ibyo Yeu atubwira mu Ivanjili nk’imvugo ikakaye
twumvise; si ukudutera ubwoba,ahubwo ni ukuduhamagarira kuba maso. Kuba maso mu
buzima bwacu,ni ukwamagana icyitwa ubwikunde cyose no kutita ku bandi. Ni
ukwanga imyitwarire mibi yadutandukanya n’Imana n’abantu, tukiyambika Kristu
akaduhaza urukundo rwe. Aho niho tuzakura urumuri rutumurikira tukava mu
mwijima. Birakwiye ko Yezu aba ishingiro ry’ubuzima bwacu, kandi isengesho
ryacu rikamwerekezaho. Ari kumwe natwe iteka, ahubwo nitwe tujya tumuhunga
tukamutera umugongo!
Ni ukuba maso cyane, kuko babiri bazaba bari kumwe, kandi
ku bigaragara nta n’icyo twashingiraho tubatandukanya, umwe azatwarwa undi
asigare. Aha rero niho dukwiye kumva cyane. Ntabwo ari ibigaragara inyuma
bigize umuntu, ahubwo icyo umuntu ari cyo muri we nyirizina, nicyo gikomeye. Aho
naho, imbere mu mutima wawe hagomba kwitabwaho,hakagaburirwa; hagasukurwa. Yezu
yatubwiye ko ntawe uzi umunsi n’isaha azaziraho. Koko rero, icyo sicyo
cyakagombye kuduhangayikisha, ahubwo icyo dukwiye gutindaho ni aho yagize ati: ‘‘Babiri
bazaba bari kumwe, umwe azatwarwa undi asigare.’’ Ese bamwe bazakizwa abandi
boye kubona umukiro Imana itanga? Oya. Twese Imana yaradukijije muri Yezu
Kristu,ariko kugira ngo uwo mukiro utugereho ku buryo bwuzuye, birakwiye
kuwakira. Aho niho hagomba guhangayikisha. Ese nakira umukiro Imana impa? Cyangwa
ndawihorera. Imana yadukijije ku buntu, ariko si agahato; n’ubwo bwose ihora
idusaba kwakira umukiro iduha, kugira ngo tubeho, nuko itishimira urupfu
rw’umunyabyaha, ahubwo ko yahinduka akabaho, ko yahinduka Imana ikamukiza. Ni
ngombwa cyane, kwakira uwo mukiro Imana ituzaniye muri iki gihe cy’Adiventi. Kugira
ngo dukire bidusaba iki rero? Bidusaba kwemera Imana, kwemera Ijambo ryayo, gukurikiza
amategeko yayo, kuko ukwemera kutagira ibikorwa kuba kwarapfuye. Umunsi wa
Nyagasani dutegereje, si uwo gushakirwa kuri Kalindari z’iwacu, ahubwo mu
kugirana umubano uhammye n’Imana Data, kuko turi abana bayo ikunda. Kwifuza
Imana n’umutima wawe wose, ukifuza kubaho mu butabera buyikomokaho, mu mahoro
yayo, kwiyunga n’abandi, gusangira na bo, kunga ubumwe na bo, ngicyo ikidufasha
kuba maso.
Ijambo ry’Imana nirituyobore; ritubere nk’ubwato
dukiriramo. Burya icyakijije Nowa n’abe, si ukwinjira mu bwato byonyine, ahubwo
ni Ijambo ry’Imana yumviye mbere, agakora ubwo bwato bwamugobotse. Kiliziya
zacu; shapeli zacu, inzu (ingo) zacu; si ahantu ho kumvira Ijambo ry’Imana? Nyagasani
ntahari ngo aduhe umukiro? Ni ngombwa kumenya kuhamusanga no kumutega amatwi.
Kwitegura umunsi mukuru wa Noheli. Mu muryango iyo
bategereje umwana wenda kuvuka, bamutegereza bishimye, yavuka ababyeyi bakavuza
impundu, abantu banyuranye bakaza kwishimira uwo mwana no guhemba umubyeyi
wabyaye. Natwe mu gihe gito cyane, kitarenze ukwezi, dutegereje umwana
udasanzwe, amajwi ry’abamalayika, mu ndirimbo z’ibisingizo n’ibyishimo, azamenyesha
abashumba inkuru nziza:’’Umwana yabavukiye, mwabonye umukiza”. Adiventi rero, ni
igihe cyo kutubaza kiti:” Mugiye kubaho mute mutegereje uwo mukiza kuri
Noheli”? Muzakomeza kwiberaho nk’uko bisanzwe se, nk’aho uwo mwana atazavukira
mu muryango wanyu? Ni ngombwa kugira icyo duhindura, buri wese arebye neza mu
mutima we icyo agomba kugorora ngo arusheho kunoza umubanpo we n’Imana. Kiliziya
rero,umuryango w’Imana, ari yo tugize twese hamwe, imeze nk’uwo mubyeyi
utegereje ivuka ry’umwana. Icyo gihe umubyeyi aritwararika ngo umwana
adahugana. Dutegereze twitonze ivuka ry’Umucunguzi; twitegure azasange turi
maso kandi dukeye!
